Ermenistan Metzamor Nükleer Santrali!
Azerbeycan ve Ermenistan arasında ki; Dağlık Kaabağ bölgesi sorunu ve Zengezur Koridorunun açılması noktasında başlayan sıkıntılar, bölgeye sınırı olmayan ülkelerin kaşıması ile başkaca sorunlara davetiye çıkaracak gibi görünmektedir!
Bu sorunlardan sınırlarımıza çok yakın bir konumda, çok eski bir teknoloji ve ömrünü de tamamlamış olmasından kaynaklı, Ermenistan Metzamor Nükleer Santrali gelmektedir!
Türkiye Cumhuriyeti Devleti; Sovyetler Birliği döneminde inşa edilen Metzamor Nükleer Santralinin faaliyetlerinin durdurulması için Uluslararası Atom Enerjisi Kurumuna başvuruda bulunmuştur!
Avrupa Birliği de, deprem kuşağında bulunması ve eski teknolojiye sahip olması sebebiyle santralin kapatılmasını talep etmiştir!
Ermenistan sınırına yakın bölgede yaşayan vatandaşlarımız TBMM’ye ilettiği dilek ve şikayetlerini inceleyen, TBMM Dilekçe Komisyonu, Ermenistan da bulunan ve Türkiye sınırına da çok yakın Metzamor Nükleer Santrali’nin oluşturduğu risklere karşı, önlem alınması talebiyle başvuruda bulunmuştur!
TBMM Dilekçe Komisyonu, başvuruyu, bu konuda çalışmalar yürüten bakanlık, kurum ve kuruluşların verdiği bilgiler üzerinden yanıtlamıştır!
TBMM Dilekçe Komisyonu; vatandaşlarımızdan gelen şikayet dilekçelerine vermiş olduğu cevap yazısında; Iğdır’da Radyasyon Acil Durum Planı oluşturulduğu, nükleer tesis sahası dışında sağlık etkilerine neden olabilecek veya Iğdır’da meydana gelebilecek radyasyon acil durumu için planlama ve müdahalenin esaslarının belirlendiği, ifade edilmiştir!
TBMM Dilekçe Komisyonu; Bölgesel Radyasyon Acil Durum Çalıştayı düzenlendiği ve Iğdır halkı için bilgilendirme çalışmaları yapılarak, bireysel farkındalık oluşturulması amaçlandığı ifade edilmiştir!
TBMM Dilekçe Komisyonu; Iğdır sınır köylerinde bilgilendirme çalışmaları yapıldığı, Sağlık Bakanlığı ile koordineli olarak iyot tabletleri temin edilerek gerekli yerlerde dağıtımının ve depolanmasının sağlandığı, kentte icra edilen tatbikatla bir radyasyon acil durumu senaryosu için yerel düzeyde yürütülecek faaliyetlerin canlandırıldığı bilgisine yer verilmiştir!
TBMM Dilekçe Komisyonun yazısı üzerine, Dışişleri Bakanlığı tarafından Metzamor Nükleer Santrali’nin, güvenlik şartlarının, güncel teknik standartlarda olmadığını, UAEA ve Avrupa Birliği vb. kuruluşlarca tespit edildiği, yapısal eksikliklerinden kaynaklanan güvenlik zaaflarını giderme çalışmalarını sürdürdüğüne dikkat çekilmiştir!
İnşasına 1970’de başlanan Ermenistan Metzamor Nükleer Santrali’nde, biri 1976’da diğeri 1980’de devreye alınan iki reaktör bulunmaktadır! Her iki reaktör de Ermenistan’da yaşanan 1988 Spitak depreminden sonra 1989’da kapatılmış, 2 numaralı reaktör, yenileştirme çalışmaları sonrasında 1995’te yeniden açılmıştır!
1988 Spitak depreminde zarar görmemiş olmakla birlikte santralin iki reaktörü de halk baskısı ve protestolar sonucunda kapatılmıştır! 1993 yılında Ermenistan hükûmeti enerji krizi nedeniyle ikinci üniteyi tekrar açma kararı alır ve bazı iyileştirme çalışmaları sonrasında ünite 1995’te devreye alınmıştır! 2005 yılında planlanmış ömrünü tamamlayan santralin faaliyet ömrü 2016’ya uzatılmıştır! 2016 yılında santralin faaliyet ömrünün 2026’ya uzatılması planlanmış, 2018’de ise 2036’ya kadar uzatılmasının planlandığı açıklanmıştır!
Metzamor Nükleer Santrali; Ermenistan’ın Türkiye sınırına 16 km uzaklıkta yer alan Metzamor şehrinde bulunmaktadır! Santral Ermenistan’ın başkenti Erivan’a 32 km, Kars’a 100 km, Iğdır’a ise 30 km uzaklıktadır! 2018 verilerine göre santral ülkenin enerji ihtiyacının % 27’sini karşılamaktadır!
Metzamor Nükleer Santrali; günümüzde dünyadaki mevcut santraller içerisinde en güvensiz reaktörler arasında yer aldığı! Nükleer santralin yapım sürecinde Sovyet bilim insanları ve Ermenistan içerisindeki çevreler, santralin fay hattı üzerinde yer alması ve su kaynaklarına sızıntı gerçekleşmesi ihtimali dolayısıyla yapımına karşı çıkmıştır!
